Powszechnie wiadomo, że pewne choroby zależą od wieku. Są więc typowe
dla osób starszych i inne, występujące głównie lub nawet wyłącznie u
dzieci. Młodość jest okresem na ogół (i słusznie) łączonym ze zdrowiem i
pełnią sił. Niemniej jednak i ona ma charakterystyczne dla siebie
dolegliwości. Jedną z chorób typowych dla tego okresu życia jest
pokrzywka cholinergiczna.
Jak każda
pokrzywka i ta odmiana tego schorzenia związana jest z silnym i
dokuczliwym świądem. Poprzedza on wystąpienie wykwitów skórnych i jest
bardzo nasilony w pierwszym okresie ich trwania. Tymi wykwitami są
bąble, zwykle bardzo zbliżone do tych, które obserwujemy po poparzeniu
się pokrzywą. To ostatnie zachodzi nie zawsze i właśnie w pokrzywce
cholinergicznej niekiedy występują wykwity mniejsze od zazwyczaj
obserwowanych. Poszczególne bąble utrzymują się od kilku do kilkunastu
godzin, ale czasami nawet i dwie doby. U jednych pacjentów rozsiane są
one po całym ciele i wówczas bywają względnie duże, a u innych
ograni-czają się tylko do bocznych powierzchni palców rąk. Właśnie w tym
ostatnim umiejscowieniu nieraz widzimy wykwity mniejsze od najczęściej
spotykanych. Zwykle są one bardzo liczne. Ostatnio wielu lekarzy
fotografuje zmiany skórne. Czyni się to w celu porównania stanu skóry
przed i w czasie leczenia. Znaczne zmniejszenie się liczby bąbli (jeżeli
nie cofnęły się one całkowicie) świadczy o sukcesie terapeutycznym. Dla
pacjentów jest bardzo istotne, że w pokrzywce cholinergicznej tylko
wyjątkowo dochodzi do obrzęków zniekształcających rysy twarzy, co w
innych odmianach pokrzywki zdarza się dosyć często.
Choć
poszczególne bąble utrzymują się krótko (do kilkudziesięciu godzin), to
pokrzywka cholinergiczna trwa zawsze długo (gdyż stale pojawiają się
nowe krótkotrwałe zmiany skórne), zwykle około pięciu lat. Naturalnie
powyższa cyfra jest tylko orientacyjna i u poszczególnych chorych zmiany
skórne cofają się znacznie wcześniej (np. po dwóch latach), a u innych
utrzymują się dużo dłużej (np. siedem lat), Leczenie głównie wpływa na
nasilenie i dokuczliwość objawów, a w mniejszym stopniu na czas ich
trwania. Choć u pacjenta prowadzonego przez doświadczonego lekarza bąble
mogą występować latami, jednak są one w takich warunkach znacznie mniej
liczne i albo zupełnie, albo prawie zupełnie nie swędzą. Aby osiągnąć
poprawę, bardzo ważne są wskazówki co do prowadzenia określonego trybu
życia.
Jak już
wspomniano, pokrzywka cholinergiczna jest chorobą ludzi młodych,
będących w pełni sił. Najczęściej występuje w wieku od 15 do 25 lat.
Przed 15. i po 25. roku życia zdarza się rzadko, choć takie przypadki
opisywano. |
|
Poza
wiekiem, schorzenie to ma jeszcze jedną osobliwość — jest znacznie
częstsze u mężczyzn niż u kobiet. Dlatego niekiedy nazywa się je chorobą
młodych mężczyzn. Niejednokrotnie jest symulowane przez poborowych
chcących uniknąć służby wojskowej.
Pokrzywka
cholinergiczna ma kilka przyczyn. Jedną z nich jest zmęczenie po wysiłku
fizycznym. Dlatego staje się poważnym problemem dla młodzieży lubiącej
uprawiać sport. Utrudnia ona wszelki wysiłek, jak: bieganie, gra w
piłkę, dłuższe marsze, a nieco rzadziej pływanie. Z nieznanych przyczyn
sporty te nie są jednakowo szkodliwe w poszczególne dni. Lekarz
podejrzewający u chorego pokrzywkę fizykalną powinien polecić mu
wykonanie kilkudziesięciu przysiadów, przy czym ich liczba powinna
zależeć od kondycji fizycznej badanego. Są jednak pacjenci, u których w
takich warunkach do wysiewu bąbli nie dochodzi. Chorzy ci nieraz sami
proponują, że prze-biegną jakiś dystans i dopiero to sprowokuje u nich
wysiew zmian skórnych. Przypadki takie nie są rzadkie. Właśnie
szkodliwość wysiłku jest powodem, że chorobą tą interesują się młodzi
mężczyźni pragnący uniknąć służby wojskowej.
Drugą
przyczyną wysiewów są silne emocje. Nie-którzy młodzi pacjenci podają,
że świąd i wysiewy bąbli dokuczają im głównie przed lub w trakcie
egzaminów. Naturalnie, przyczyn zdenerwowania i emocji może być znacznie
więcej. Niekiedy są nimi trwające wiele lat sytuacje konfliktowe, takie
jak rozpad rodziny czy trudności w pracy zawodowej. W latach
sześćdziesiątych najbardziej prestiżowy podręcznik dermatologii na
świecie zalecał chorym, którym wysiewy pokrzywki cholinergicznej, a
przede wszystkim związany z tym poprzedzający je świąd, przeszkadzają w
stosunkach płciowych, aby na kilka godzin przedtem wykonywali ćwiczenia
lub prace wymagające dużego wysiłku fizycznego. Miał on sprowokować
wysiew bąbli, a wiadomo, że w ciągu jednej doby dwa wysiewy zazwyczaj
nie zdarzają się.
Trzecią
przyczyną nawrotów pokrzywki cholinergicznej jest wysoka temperatura
otoczenia. Wysiewy występują w dni upalne oraz w saunach. Niekiedy
obserwowano je po spożyciu gorących posiłków, zwłaszcza zup, oraz
napojów. To ostatnie zachodzi jednak nie u wszystkich chorych, a inni
pacjenci za-uważają omawiane zjawisko dopiero wtedy, kiedy ich o nim
uprzedzi lekarz. Ze względu na to, że dwa czynniki (wysiłek i gorąco)
prowokujące pokrzywkę cholinergiczna są wyraźnie związane z poceniem
się, a i trzeci (emocje) także może je powodować, rola potu w
powstawaniu tych zmian skórnych jest szczególnie rozważana. |